Doping wydolnościowy – czym jest i jakie są jego rodzaje?

Niestety dosyć często słyszymy, że zawodnik sportowy został oskarżony o używanie środków dopingujących. Czym jest doping wydolnościowy i jakie są jego rodzaje? Zapraszamy do lektury naszego artykułu!

Czym jest doping wydolnościowy?

Większość z nas doping wydolnościowy kojarzy z tabletkami, które zwiększają wydolność fizyczną. Jest to jednak tylko jeden rodzaj dopingu. Jak wygląda sprawa dopingu wydolnościowego w całości?

Ogólnie rzecz biorąc, doping wydolnościowy to podnoszenie zarówno wydolności fizycznej, jak i psychicznej sportowca, za pomocą sztucznych środków. Muszą one wykraczać poza normalny trening i dietę. Najczęściej za środki dopingujące uznaje się produkty, które są oficjalnie zabronione ze względu na potencjalną szkodliwość dla zdrowia. Niektóre środki dopingujące są niezwykle niebezpieczne dla ludzkiego organizmu – mogą powodować kalectwo, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć sportowca.

Jeżeli doping wydolnościowy stosowany jest pod ścisłą kontrolą specjalisty, jest ona bardzo trudny do wykrycia. Często może nie powodować żadnych ujemnych skutków zdrowotnych podczas aktywności sportowej, jednak po zakończeniu kariery sportowej, zawodnik może zacząć odczuwać skutki uboczne. Doping wydolnościowy możemy podzielić na trzy rodzaje.

Doping farmakologiczny

Najbardziej znany i najłatwiejszy zarówno do zastosowania, jak i wykrycia. Doping farmakologiczny to takie związki chemiczne jak np.:

• różnego rodzaju stymulanty, które zwiększają wydolność fizyczną i często zmniejszają uczucie zmęczenia przy nadmiernym wysiłku fizycznym. Są to takie środki jak np. ecstasy, amfetamina, modafinil i ich pochodne;
• hormony (np. erytropoetyna), które pobudzają wzrost erytrocytów (krwinek czerwonych) odpowiedzialnych za przenoszenie tlenu z płuc do tkanek obwodowych. Długotrwały nadmiar erytrocytów może powodować poważne choroby, takie jak czerwienica prawdziwa;
• sterydy anaboliczne, które skutkują powiększeniem masy mięśniowej. Jest to między innymi testosteron, który w nadmiarze między innymi silnie wpływa na rozwój raka prostaty.

Bywa, że sportowcy zostają przypadkowo oskarżeni o korzystanie z dopingu farmakologicznego. Jest to spowodowane nieświadomym zażywaniem zabronionych substancji. Ciekawym przykładem jest tu między innymi syrop na kaszel, który zawiera czasami efedrynę – substancję uznaną za doping farmakologiczny. Jeżeli jesteś sportowcem i potrzebujesz pomocy prawnej, warto skontaktować się z profesjonalistami – prawo sportowe.

Doping fizjologiczny

Jest bardziej skomplikowany niż doping farmakologiczny, przez co jest również trudniejszy do wykrycia. Polega na korzystaniu z różnego rodzaju technik medycznych, które wpływają na wydolność fizyczną i psychiczną organizmu. Najczęstszym dopingiem fizjologicznym jest całkowita lub częściowa transfuzja krwi od specjalnych dawców oraz autotransfuzja (transfuzja własnej, uprzednio zmagazynowanej krwi). Celem tego zabiegu jest najczęściej maksymalne zwiększenie liczby czerwonych krwinek, które transportują tlen do mięśni. Transfuzję jako doping stosuje się również w celu usunięcia śladów po dopingu farmakologicznym. W skrajnych przypadkach, nadmiar czerwonych krwinek może prowadzić do zawałów serca oraz powodować wylewy. Innymi technikami dopingu fizjologicznego jest między innymi:

• przeszczep mięśni i ścięgien;
• operacyjne usuwanie tkanki tłuszczowej;
• przeszczepy szpiku kostnego;

Na szczęście, korzystanie z większości tych technik została zaprzestana z powodu bardzo groźnego wpływu na zdrowie zawodników.

Doping genetyczny

Ten rodzaj dopingu jest najnowszy i najbardziej skomplikowany. Polega głównie na manipulacji materiałem genetycznym sportowca. Doping genetyczny jest praktycznie niemożliwy do wykrycia i trudno sprawdzić, czy jest on faktycznie stosowany. W roku 2004 wszelkie formy dopingu genetycznego zostały dopisane do listy, na której znajdują się zakazane formy dopingu wydolnościowego. Jest ona tworzona przez Światową Agencję Antydopingową. Doping genetyczny to między innymi:

• zażywanie preparatów, które zawierają zmodyfikowane genetycznie mikroorganizmy takie jak bakterie, które wytwarzają hormony;
• wszczepianie zmodyfikowanych genetycznie tkanek, które mnożą się w organizmie zawodnika;
• ingerencja w ekspresję genów, która prowadzi do wzrostu tkanki mięśniowej oraz szpiku kostnego.